Stratejik plan 1950’lerden sonra gelişmeye başlayan bu yönetim aracı özel sektör ve kamu sektörü için önemli bir yönetsel araçtır. Hareket ve opsiyonları tasarlanmasının genel adıdır.
“ Belirlenen hedefe ulaşmak için deneyim ve gözlemleri kullanarak oluşturulan yol haritasıdır. ”
“Mehmet Berke Çalışkan”
Strateji kelime anlamı nedir?
Stratejik plan; strateji Latince yol, çizgi, yatak anlamına gelmekle birlikte sevk etme, yöneltme, gönderme, götürme, gütme anlamlarını da taşımaktadır. Kelime anlamı ile yapılacak olan rotalama tam karşılık bulmaktadır.
Stratejik Planlama = Stratejik Yönetim + Stratejik Görüş
Stratejik Planın Oluşumu
Stratejik plan ilk ortaya çıktığında bütçe planlaması için kullanılmış daha sonraları teknolojinin gelişmesi, ekonominin farklılaşması, seri üretimin artması ve diğer ortamsal koşullardan etkilenerek değişime uğramıştır. İş planlaması, hedef planlaması, şirket planlaması, yol rota planlaması (askeri koşullarda planlama) gibi planlamalar için de kullanılmıştır. Zaman ile örgütlerin karmaşıklaşması yönetimin zorlaşması stratejik planlamanın ihtiyacını arttırmıştır. Çözümümüz ise planlamaya dayalı yönetim olarak belirlenmiştir.
Günümüz koşullarında; Dünya çapında Covid-19 salgının olması, hammaddeye ulaşımın zor olması, lojistik sıkıntılarının artması, talep tahminin tamamen ortadan kalkması, kişiselleşen üretimin ön plana çıkması, seri üretim yapanların eski veriler yardımı ile ortalama üretimlere dönmesi, fiyatların anormal bir şekilde artışı sonucu ihtiyaç dışı ürünlerin satışının aşırı düşmesi planlamanın önemini daha da arttırmaktadır.
Stratejik Planlamanın Özellikleri Nelerdir?
(Parlak ve Sobacı, 2010, 302-303; DPT, 2006, s. 7-8)
- Stratejik plan sonuçların ve değişimin planlanmasıdır
- Stratejik plan gerçekçidir ve kalite yönetim aracıdır
- Stratejik plan katılımcı bir yaklaşımdır ve hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur
- Günü kurtarmaya yönelik olmadığı gibi bir şablon da değildir
- Salt bir belge değildir ve sadece bütçeye dönük değildir
- Stratejik plan tepe yönetiminin bir fonksiyonudur
- Bütünü kapsayan, bütünleştirici ve birleştirici dir aynı zamanda esnektir;
- Net ve iyi tanımlanmış hedeflere sahiptir
- Öngörülmeyenin yanı sıra bilinmeyen ile de ilgilenir
- Girişimci bir felsefeye sahiptir ve bir çözümleme sanatıdır
- Gelecek odaklı uzun dönemli amaçlar ile ilgilenir ve ekip çalışmasına dayalıdır
- Örgütü bir sistem olarak ele alır ve organizasyonun faaliyet sahasını belirler
- Çevre ile organizasyonu bütünleştirir ve organizasyonun tüm kaynaklarını uyum içerisinde yönetir.
Stratejik Planlamaya Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler
- Stratejik plan bir kişinin hazırlayabileceği bir plan değildir.
- Bir departmanın hazırlayabileceği bir plan değildir.
- Stratejik plan liderlik ve ekip işidir.
- Stratejik plan birden fazla departmanın bir lider eşliğinde hazırlanabilecek bir plandır.
- Stratejik plan sıfırdan hazırlanacak ise 4-6 ay gibi bir süre alabilir.
- Sürekli yapılan bir plan haline geldi ise 3 veya 4 haftada güncellenebilir.
- Stratejik planı hazırlarken şeffaf olunmalı.
- Hazırlık sürecinde veri toplama kısmının önemi unutulmamalıdır.
- Stratejik plan bir kere yapılıp kullanılabilecek bir plan değildir. Güncellenmesi gerekmektedir.
- Stratejik plan çevre değişimlerinden etkilenir.
Stratejik Planlamada Alternatif Yaklaşımlar
Stratejik plan ile ilgili tanım oluşumu özellikleri yaklaşımları ile ilgili bilgiler verdik şimdide nasıl yapıldığına adımlarına uygulamasına ve örneklerine geçeceğiz bu konu ile ilgili anlatımın uzun olmaması için bölümlere ayrılmıştır.
Stratejik plan nasıl yapılır kısmını bu yazımdan okuyabilirsiniz.
