Senaryo Analizi Nedir?

Senaryo Analizi herhangi bir konu hakkında gelecekte gerçekleşebilecek olası olayları iyi veya kötü fark etmeksizin önceden düşünülerek değerlendirmeye alınmasıdır. Senaryo analizi etkili bir yöntemdir. Oluşturulan senaryolar ilerisi için hazırlıklı olmaya olanak tanır.

Yazı Kazanımları

• Senaryo analizi tarihçesi
• Senaryo analizinin ne olduğu
• Senaryo analizinin nerelerde kullanıldığı
• Senaryo analizinin yapıldığında ki faydaları
• Senaryo analizinin dezavantajları hakkında fikir sahibi olacaksınız hadi başlayalım.

Senaryo Analizi Nedir?

Senaryo Analizi Tarihçesi

Senaryo analizi gelecek tasarımı bağlamında 1950’lerde Amerikan Hava Kuvvetleri’nin düşünce kuruluşu olan RAND’da çalışan Herman Kahn tarafından kullanıma sokulmuştur. Kahn 1962’de yazdığı “Thinking About the Unthinkable” adlı kitabında Amerikalı karar alıcıların Sovyetler Birliği ile bir nükleer savaşı düşünmeleri ve muhtemel bütün sonuçlarına hazırlanmaları gerektiğini ileri sürmüştür. Kahn’a göre geçici de olsa en aşırı örneklerin ciddi şekilde düşünülmesi bizi barış içindeki dünyamızdan dışarı çeker ve hayallerimizi güçlü bir şekilde canlandırır. Bu da insanlara hakim düşünce tarzı dışında düşünme ve farklı gelecek senaryoları çerçevesinde düşünceyi zenginleştirme imkânı verecektir.

Tanım

Geleceği şekillendiren dinamiklerin belirlenmesi ve gruplandırılması yoluyla olası gelecek alternatiflerinin ve bu alternatiflere nasıl ulaşılacağının tespit edilmesidir.

Senaryo analizi, tüm paydaşları bekleyen kilit sorunlar üzerinde bir görüş birliği oluşturulmasına, stratejilerin farklı senaryolarda esnekliklerinin ve sürdürülebilirliklerinin test edilmesine yardımcı olur.

Bu çerçevede senaryo geliştirme:

-Gelişim için yeni fikir ve fırsatlar sunması
-Yeni bakış açıları kazandırması
-İdarenin değişen şartlara uyum hızını artırması

yoluyla idarenin performansının artırılmasına katkıda bulunur. Ayrıca kurumsal öğrenme açısından yararlı bir araç olan senaryo analizi, kapsayıcı ve stratejik konuların tartışılmasına imkân verir.

Senaryo Analizine Nasıl Başlanır?

• Temel durum senaryosu – Yönetim varsayımlarına dayalı ortalama senaryodur. Bir örnek – net bugünkü değeri hesaplarken, kullanılması en muhtemel oranlar iskonto oranı, nakit akışı büyüme oranı veya vergi oranıdır.
• En kötü durum senaryosu – Belirli bir durumda meydana gelebilecek en ciddi veya ciddi sonucu dikkate alır. Bir örnek – net bugünkü değer hesaplanırken, olası en yüksek iskonto oranı alınır ve olası nakit akışı büyüme oranı veya beklenen en yüksek vergi oranı çıkarılır.
• En iyi durum senaryosu – Bu ideal öngörülen senaryodur ve hedeflerine ulaşmak için yönetim tarafından neredeyse her zaman eyleme geçirilir. Bir örnek – net bugünkü değeri hesaplarken, mümkün olan en düşük iskonto oranını, mümkün olan en yüksek büyüme oranını ve mümkün olan en düşük vergi oranını kullanın.

Yöneticiler yukarıda bahsedilen 3 senaryodan başlamayı tercih ederler. Bu senaryolar isteğe göre ve incelenecek konuya göre çoğaltılabilir. her senaryoda aynı maddelere yer verilmelidir.

Senaryo Analizi Yapma Adımları

1. Senaryolar oluşturmak istediğiniz varsayımları listeleyin. (excel kullanılması tavsiye edilir.)
2. Sahip olmak istediğiniz senaryo sayısına göre varsayımlar listesine aynı maddeler ile çoğaltılır.
3. Her senaryonun tüm ayrıntılarını doldurun.
4. Her senaryonun da düzeninin aynı olduğundan emin olun.
5. “Canlı Senaryo” adlı yeni bir bölüm oluşturun.
6. Seçili senaryolar arasında geçiş yapmak için Excel’in SEÇ işlevini kullanın ( OFFSET işlevinin ).
7. “Canlı Senaryo” numaralarını doğrudan finansal modele bağlayın .
8. Senaryoların yüzdesel değerlerine göre yorumlamalar yapılır.

Senaryo analizi örnek çalışmasından detaylara ulaşabilirsiniz.

Senaryo Analizi Yapmanın Faydaları Nelerdir?

Yöneticilerin ve yatırımcıların bu tür analizleri yapmasının birçok nedeni vardır. Geleceği tahmin etmek doğası gereği riskli bir iştir, bu nedenle ne olabileceğine dair makul olarak mümkün olduğu kadar çok farklı vakayı araştırmak ihtiyatlıdır.

Temel faydalar şunları içerir:

• Gelecek planlaması – yatırımcılara, gelecekteki yatırımları planlarken ilgili beklenen getiriler ve riskler hakkında bir fikir verir. Herhangi bir ticari girişimin amacı, zaman içinde geliri artırmaktır ve bir portföye bir yatırım eklemeye karar verirken tahmine dayalı analiz kullanmak en iyisidir.
• Proaktif – Şirketler, olumsuz sonuçlara yol açabilecek olay ve durumları analiz ederek en kötü senaryolarda agresif bir şekilde önleyici davranarak kontrol edilemeyen faktörlerden kaynaklanan potansiyel kayıpları önleyebilir veya azaltabilir. Söylediği gibi, bir sorun ortaya çıktığında reaktif olmaktansa proaktif olmak daha iyidir.
• Risk ve başarısızlıktan kaçınma – Kötü yatırım kararlarından kaçınmak için senaryo analizi, işletmelerin veya bağımsız yatırımcıların yatırım beklentilerini değerlendirmesini sağlar. Senaryo analizi, yatırımcıların bilinçli bir karar verebilmeleri için en iyi ve en kötü olasılıkları dikkate alır.
• Yatırım getirilerinin veya kayıplarının tahmin edilmesi – Analiz, bir yatırımdan elde edilen potansiyel kazanç veya kayıpların değerlerini veya rakamlarını hesaplamak için araçlardan yararlanır. Bu, yatırımcıların (umarım) daha iyi bir sonuç için benimsedikleri yaklaşımları temel alabilecekleri somut, ölçülebilir veriler sağlar.

Senaryo Analizinin Dezavantajları Nelerdir?

• Yüksek düzeyde beceri gerektirir – Senaryo analizi, yüksek düzeyde beceri ve uzmanlık gerektiren zorlu ve zaman alıcı bir süreç olma eğilimindedir.
• Öngörülemeyen sonuçlar – Gelecekte ne olabileceğini tahmin etmedeki zorluk nedeniyle, gerçek sonuç tamamen beklenmedik olabilir ve finansal modellemede öngörülmeyebilir.
• Her senaryoyu modelleyemez – Tüm olası senaryoları tasavvur etmek ve bunlara olasılıklar atamak çok zor olabilir. Yatırımcılar, sonuçlarla ilişkili risk faktörleri olduğunu anlamalı ve istenen hedefe ulaşabilmek için belirli bir miktarda risk toleransını göz önünde bulundurmalıdır.

Senaryo Analizinde Dikkat Edilecek Noktalar?

Senaryo analizi genellikle vizyon belirleme ile orta ve uzun vadeli strateji analizi ve planlamasında kullanılan bir teknik olmakla birlikte politika geliştirmede, anlaşmazlıkları gidermede, grup olarak öğrenme ve yönetsel kararların farklı senaryolar çerçevesinde hangi sonuçları doğuracağını tahmin etmede kullanılabilir. Senaryo analizinde üç temel hususa dikkat edilmelidir:

*Model kalitesi: Modeller; yapılandırılmış matematiksel ya da sezgisel bir model olabilir. Matematiksel modelde doğru nicel analiz yöntemlerinin belirlenmesi; sezgisel modelde ise ekibin uzmanlık bilgisi ve tecrübesi model kalitesinin belirleyicisidir.

*Veri kalitesi: Özellikle matematiksel modellerde verinin kalitesi modelin güvenilirliğini ve sonuçlarını doğrudan etkiler. Bu nedenle yeterli verilerle desteklenmeyen analizler için senaryo üretilmesi güçtür.

*Senaryo ekibinin yetkinliği: Senaryo çalışmasında yer alacak ekibin yetkinliği çalışmanın sonuçlarına doğrudan etki eder. Bu çerçevede senaryo ekibi belirli düzeyde uzmanlık ve analiz yeteneği ile doğru varsayımlarda bulunabilen kişilerden oluşmalıdır. Senaryo analizinde, özellikle sezgisel modeller kullanılıyorsa, ekibin uzmanlığı daha da önem kazanır.

Senaryo Geliştirmede Cevaplanması Gereken Temel Sorular

• İdarenin geçmişi dikkate alındığında, mevcut durumun oluşmasında rol oynayan önemli etkenler nelerdir Geçmişteki başarı ya da başarısızlıklardan alınan dersler nelerdir?
• Geleceği şekillendirmesi beklenen sürükleyici güçler nelerdir?
• Her şeyin yolunda gitmesi durumunda idareyi olumlu etkileyecek faktörler nelerdir?
• Her şeyin kötü gitmesi durumunda idareyi olumsuz etkileyecek faktörler nelerdir?
• Belirlenen senaryoda istenilen sonuca ulaşılması için idarede kısa, orta ve uzun vadede ne tür değişikliklere ihtiyaç vardır?

Sonuç

Günümüzde bilgisayar ortamında matematiksel modeller ile çeşitli senaryolar geliştirilmekte ve olasılıklar içinde gerçekleşme ihtimali yüksek ve düşük olarak gruplayacağımız senaryolara erişebilmekteyiz. Senaryolar geçmişe bağlı kalmadan yapılmalı ve gelecek için tamamen özgün olmalıdır. Türkiye’de bu yöntem sadece askeri açıda kullanılmış özel sektörde yer bulamamıştır. Stratejik planlama için önemli olan bir analiz metodudur.

Kaynak

Kaynak1