Senaryo Analizi Örneği ile senaryo analizinin nasıl uygulanacağını göreceğiz. Senaryo analizi nedir yazımı okumadıysanız ilk senaryo analizi nedir yazımı okumanızı tavsiye ederim.
Senaryo Analizi Örneği
XYZ firmasında çalışan genç bir mühendis firmada gelişimin öncüsü olmak istemektedir. Firmayı daha ileriye taşımak için neler yapabileceğini araştırırken karşına senaryo analizi gelir ve bu senaryo analizi ile karşılaşılması muhtemel olan iyi kötü ve normal durumları inceleyerek firmayı hazırlıklı hale getirmeye çalışmak istemektedir.
Müdürüne durumu paylaşır. Müdürü ile birlikte patronunu ziyaret ederler durumu kazanımları ile ilgili projeden bahsederler. Patronun onayını aldıktan sonra genç mühendis analizi yapmak üzere kolları sıvar.
Genç mühendisin ilk işi senaryo analizini araştırmak olur. Gelecek senaryosu oluştururken kullanılan 3 tane tip vardır bunlar;
- RAND
- Ekol
- Olasılıkla Değiştirilmiş Eğilimler
En çok kullanılan tip RAND olarak bilinir.
Edindiği bilgilerle senaryo analizini yapmaya başlar. Senaryo analizi sürecinde 2 durumdan bahsedilebilir;
- Ön hazırlık ( senaryo ekibi kurulur. Bilgiler toplanır. Senaryolar oluşturulur.)
- Uygulama süreci ( edinilen bilgiler ile hesaplamalar yapılır. Çözümler üretilir.)
Senaryo Analizi Ön Hazırlığı
Genç mühendis konusunda uzman olan kişilerden 4 – 5 kişilik bir ekip kurar bu ekibin yanı sıra daha üst düzey olan karar alıcıları da ekibe dahil eder. Bir analiz ekibi; organizasyon, beyin fırtınası ve bir çok gelecek senaryosu geliştirmek için birkaç saat veya gün harcayabilir. Ekipten ilk olarak senaryoları bulmalarını ister. Senaryolar bulunurken yapılacak aşamaları sıralar ve plan oluşturur sırası ile
- Aşama konu, soru ve zamanın belirlenmesi,
- Aşama temel aktörlerin tespit edilmesi,
- Aşama temel eğilimlerin belirlenmesi,
- Aşama temel dinamiklerin belirlenmesi,
- Aşama temel belirsizliklerin belirlenmesi,
- Aşama gelecek senaryolarının genel çerçevesinin oluşturulması,
- Aşama senaryonun iç tutarlılığının ve akla yatkınlığının kontrol edilmesi,
- Aşama öğrenme senaryosu geliştirilmesi,
- Aşama araştırma konularının belirlenmesi,
- Aşama kantitatif modellerin geliştirilmesi,
gibi aşamaları tek tek geçmek için hazırlanır. Gelecekle ilgili bir senaryo hazırlamak her şeyden önce gelecek ile ilgili sorular sormak anlamına gelir. Unutulmamalıdır ki gelecek ile ilgili doğru soruları sormak doğru cevapları bulmaktan bile daha önemli olabilir (Fost ve Edmonston, 1998: 8) Tabii ki sorulan soruların bazılarının cevabını bilmek mümkün değildir.
1. Neyi bildiğinizi biliyorsunuz?
2. Neyi bilmediğinizi biliyorsunuz?
3. Neyi bilmediğinizi bilmiyorsunuz?
4. Neyi bildiğinizi zannediyorsunuz ancak aslında bilmiyorsunuz?
5. Tabular ve gizli bilgiler nelerdir – Neler dokunulmazdır – Kırmızı çizgiler nelerdir?
6. İnkarlar – aslında bilmenin acı verdiği ve bundan dolayı bilmedikleriniz nelerdir?
7. Bir şeyi bilmemenin tehlikeleri ve faydaları nelerdir? Bu sorulara aranacak yanıtlar senaryo kurgulanmasında başarıyı artıracak kilit noktalar olarak da değerlendirilebilir.
Doğru soruları sorabilmek için de aşağıdakiler yapılabilir:
1. Uzmanlara bildiklerini ve bilmediklerini sorun.
2. Gelecek konusunda yapılmış çalışmaları okuyun.
3. Araştırdığınız konuda bilinmeyen hususlarla ilgili yapılan araştırmaları okuyun.
4. Bilinmeyenin nasıl bilinen haline gelebileceği konusunda spekülasyon yapın.
Bu hazırladıkları bilgileri bir Word şablonuna yazar genç mühendis artık senaryo analizi örneği için elinde senaryolar vardır. Bu senaryoları oluştururken;
Temel durum senaryosu,
En kötü durum senaryosu,
En iyi durum senaryosu, olacak şekilde düzenlemiştir. Bu bilgileri toplarken beyin fırtınası metodundan yararlanılmış yapıcı olunmaya çalışılmıştır.
Senaryo Analizi Örneği Uygulama Süreci
Genç mühendisin elinde artık senaryolar vardır. Bu senaryoları puanlaması için örneklem sayısına göre kişiye anket uygular bu anket sonucuna istinaden en çok oy alanlardan temel durum senaryosunu, en kötü durum senaryosunu ve en iyi durum senaryosunu seçer seçilen bu üç senaryoya bakarak her birine aynı soruları yöneteceği sorular hazırlar ve bunları katılımcılara göre yüzdeler.
| Geçmiş Durum Kıyası | Gelecek Durum Tahmini | |||||||||||
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |||||||
| Temel Durum Senaryosu (Müşteri potansiyelini korumak ) |
Tahmin | Gerçekleşen | Tahmin | Gerçekleşen | Tahmin | Gerçekleşen | Tahmin | Gerçekleşen | Tahmin | Gerçekleşen | Tahmin | Gerçekleşen |
| 1-Müşteri Sayısı (3524=%100) | 2894 | 2914 | 3524 | 3560 | 3740 | 3989 | ||||||
| 2-Müşteri Şikayet Oranı | %24 | %25 | %38 | %34 | %28 | %25 | ||||||
| 3-Hatalı İş Oranı | %10 | %15 | %12,5 | %14 | %13 | %12 | ||||||
| 4-İade Oranı | %5 | %7 | %8 | %10 | %9 | %10 | ||||||
| En Kötü Durum Senaryosu (Firma kalitesini kaybederse) |
||||||||||||
| 1-Müşteri Sayısı (3524=%100) | 2894 | 2914 | 3524 | 3172 | 3520 | 3624 | ||||||
| 2-Müşteri Şikayet Oranı | %24 | %25 | %38 | %45 | %45 | %45 | ||||||
| 3-Hatalı İş Oranı | %10 | %15 | %12,5 | %18 | %18 | %18 | ||||||
| 4-İade Oranı | %5 | %7 | %8 | %11 | %11 | %11 | ||||||
| En İyi Durum Senaryosu (Firma eni şube açarsa) |
||||||||||||
| 1-Müşteri Sayısı (3524=%100) | 2894 | 2194 | 3524 | 3854 | 4123 | 4247 | ||||||
| 2-Müşteri Şikayet Oranı | %24 | %25 | %38 | %25 | %25 | %25 | ||||||
| 3-Hatalı İş Oranı | %10 | %15 | %12,5 | %10 | %10 | %10 | ||||||
| 4-İade Oranı | %2 | %7 | %8 | %7 | %7 | %7 | ||||||
Genç mühendis 2019 yılından başlayarak aldığı verileri günümüz tahminlerinde kıyaslamak için kullanmıştır. Gerekli grafikleri hazırlayarak senaryoların durumlarını değerlendirmiştir. Bu senaryolar sonucu kapasite, kalite kontrol, ve müşteri memnuniyeti için çalışmalar yapmaya karar almıştır. Bu çalışmalarda oluşan hataların kök nedenlerine inip iyileştirmeler yapmak müşteriler ile bir fiil görüşerek görüşlerini toplamak olarak karar vermiştir. Senaryo analizi sonucunda senaryolara düşüldüğünde devreye alınacak tampon çözümler geliştirmek üzere çalışacağını patronuna bildirmiştir.
Sonuç
Günümüzde pek çok alanda kullanılan senaryo kavramı hem betimsel hem de matematiksel tekniklerin bileşimi ile daha da yaygın hale gelmiştir. Özellikle bilgisayar programları sayesinde pek çok olasılık içerisinden; gerçekleşme ihtimali en yüksek olan ve en düşük olan senaryolar kolaylıkla tanımlanabilmektedir. Bu noktada şirketlerin ve devletlerin belirsiz gelecek için özellikle uzun dönemli planlama yapmalarına olanak da sağlayan senaryo tekniği pek çok açıdan özellikle Türkçe çalışmalar incelendiğinde yol alması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye’de disiplinler arası çalışmaların çok yaygın olmaması da bu tekniğin gelişmesinin önündeki engeller arasında yer almaktadır. Özellikle planlamacılar için önemli bir stratejik yönetim tekniği olan senaryo planlama şu an ülkemizde askeri kullanımla sınırlı kalmış, sivil hayatta hem akademide hem de iş dünyasında yüksek bilinirliğe sahip değildir. Son on yılda hemen her yerde yapıldığı gözlemlenen stratejik planlar için geleceği öngörebilme kabiliyetinin yükseltilmesi açısından başvurulabilecek bir yöntemdir. Bu nedenle önce üniversitelerin daha sonra da kamu kurumları ve iş dünyasının dünyada elli yıldan fazladır kullanılan bu tekniğe adaptasyonu küresel hedefler için ehemmiyet taşımaktadır.
Öneri yazımı okumak için buraya tıklayabilirsiniz
