Kapasite Nedir ? Günlük hayatta sürekli kullanılan bir terimde olsa anlatmakta fayda olacağını düşünmekteyim basit bir değişle araç için yakıt kapasitesi deposu kadardır. Gelin birlikte kapasitenin ne olduğunu karar ve stratejilerini inceleyelim.
Kapasite Nedir? Kapasite Neden Önemlidir?
TDK’ye göre, kapasite kelimesi anlamı şu şekildedir:
– Bir şeyi içine alma, sığdırma sınırı, kapsama gücü, sığa
– Belli bir alana sığabilecek kişi veya nesne sayısı
– Bir işletmenin üretim miktarı
– Bir kondansatörün elektrik yığma sınırı, sığa
– Anlama, kavrama yeteneği
TDK’ye göre, biraz anlatım kısıtlı olsa da başka bir deyişle
Bir şirketin 20 çalışanı var.
Her çalışan haftada 45 saat çalışmaktadır.
45 x 20 = 900 saat
Firmanın haftalık kapasitesi 900 saattir. Fazla mesaiyi hesaba katmadan, bu şirket her hafta maksimum 900 saat iş yapabilirdi.
Belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilebilecek maksimum çıktı miktarına kapasite denir.
Kapasite = Üretim Yönetimi Planlama + Maliyetler
Kapasite üretim yönetimi ve planlama için olmazsa olmaz bir ölçüttür. Kapasite ile birlikte elimizde bulunan ürünlerin firma sahiplerine maliyet yükünün ne kadar olduğu bilinmelidir.
Kapasite Nedir Kapasiteyi Etkileyen Etmenler Nelerdir?
Talep: Kurulacak kapasitenin mevcut talebi karşılaması gerekir.
Hammadde Miktarı: İşletmenin kapasitesini kullanabilmesi için işleyebileceği hammaddeye sahip olması ve bu girdilere ulaşabilmesi gerekir.
Üretim Yöntemi–Teknolojisi: Üretim için uygun yöntemin belirlenmemiş olması verimsizliğe, kaynak israfına, yetersiz üretime ve düşük kalitenin ortaya çıkmasına neden olacaktır. İşgücü: Uygun nitelikte ve yeterli sayıda işgücü bulunamadığı zaman istenilen kapasiteye ulaşma imkanı olmayacaktır.
Finansal Olanaklar: Kapasiteyi kurmak veya büyütmek için işletmelerin fon kaynağına ihtiyacı vardır.
Diğer Faktörler: Ulaştırma maliyetleri, fabrika içi yerleştirme düzeni ve iş akışı, dış çevre unsurları, üretimin örgütlenmesi ve destek hizmetleri gibi bir çok etken vardır.
Kapasite Nedir Kapasite Türleri Kapasite Kullanım Oranı Kapasite Planlaması
İdeal=Teorik=Maksimum Kapasite
Bir makine 3 vardiya çalışıyor ise haftada da 7 gün çalışıyor ise,
İdeal=Teorik=Maksimum Kapasite 24*7=168 saat/Hafta
Normal=Kullanılabilir=Pratik Kapasite
İşin teorik süresinden olağan ve kabul edilebilir gecikmelerin çıkarılması ile elde edilen kapasitedir.
Bir makine 3 vardiya çalışıyor ise haftada da 7 gün çalışıyor fakat her vardiyada 30 dk yemek molası, 2 saatte bir de 10 dk çay molası veriyor ise kapasite;
30*3=90 dakika yemek molası için
10*4*3=120 dakika çay molası için gecikme vardır.
Toplam gecikme = 120+90 = 210 dakika (3,5 saat)
Pratik Kapasite = Teorik Kapasite – Toplam Gecikme
Pratik kapasite = 168 saat – 3,5 saat =164,5 saat
Fiili veya Gerçek Kapasite
Bir işletmede bir ay içinde 50 bin adet ürün üretilmiştir. Bu işletmenin teorik kapasitesi 220 bin adet normal şartlar altında gecikmelerde hesaba katıldığında aylık üretim miktarı 150 bin adet olmaktadır. Firmanın fiili kapasitesi nedir?
Teorik Kapasite = 220 bin adet/ ay
Pratik Kapasite = 150 bin adet/ ay
Fiili Kapasite = 50 bin adet/ ay
Kapasite Kararları ve Stratejileri
Kapasite nedir? Sorusuna hesaplayarak cevap verdikten sonra yapılması gereklerden biride kapasitenin neye göre belirleneceği karar ve stratejilerinin neler olduğu ile ilgilenmek gerekir. Bu durum mevcut işletmeler için de gerekli olacak aynı zamanda yeni kurulacak işletmeler içinde nereden başlaması gerektiğini söylemiş olacaktır. İki tür strateji vardır.
1-Miktar ve zamana göre kapasite stratejisi
- Uzun zaman aralıklarında büyük kapasite genişlemesi
- Kısa zaman aralıklarında küçük kapasite genişlemesi
2-Talebe göre kapasite stratejileri
- Kapasiteyi talebe uydurma stratejisi
- Fazla kapasite ile çalışma stratejisi
- Eksik kapasite ile çalışma stratejisi
Sonuç
Kapasite nedir yazımda kapasiteyi anlatmış nasıl hesaplanacağı konusunda biraz bilgi vermiş oldum Kapasite nasıl hesaplanır yazımda ise daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Burada bahsi geçen konu için farklı çözüm yolları ve nasıl yolların olduğu ilgili biraz daha detaya inilebilirdi fakat biraz yalın olmasını istedim eşdeğer ürün hesabının ne olduğuna bakmanızı öneririm.
